مسأله مهمی که در حوزه حقوق مدنی و نیز فقه قراردادها مطرح است، بحث لزوم یا عدم لزوم رعایت شرایط اساسی صحت معاملات در خصوص شروط ضمن عقد است. در قانون مدنی ایران، به طور صریح شرایط صحت شرط احصاء نشده است. گروهی عمدتا به استناد این که شرط نیز نوعی توافق است، همه شرایط اساسی صحت معاملات را در مورد آن نیز لازم الرعایه می دانند و در مقابل، گروهی دیگر، شرائط مذکور در ماده 190 قانون مدنی را مربوط به توافقهای مستقل و اصلی دانسته، استناد بدون قید و شرط به آن در زمینه شروط ضمن عقد را روی بر نمی تابند. به ویژه اینکه، شروط باطل در قانون مدنی احصا گردیده و قانونگذار به مواردی از قبیل شرط با جهت نامشروع در زمره شروط باطل تصریح نکرده است. این جستار ارائه پاسخ مناسب به مسأله مورد نظر را در گرو توجه به مبانی قانون مدنی در زمینه شرایط اساسی و عمومی صحت قرارداد دانسته است. با بررسی مبانی مزبور به این نتیجه می رسیم که قصد، رضا، اهلیت و لزوم مشروع بودن جهت شرط همچون قراردادها لازم است لیکن در مورد شرط اصولاً علم اجمالی به موضوع کافی است.
فهرست مطالب این تحقیق به شرح زیر است:
چکیده 2
مقدمه 2
بند نخست- قصد و رضا 4
1- لزوم قصد انشاء در مورد شروط ضمن عقد 4
2- ضمانت اجرای عدم تطابق اراده‌ها در مورد شروط ضمنی 6
3- بررسی اصل رضائی بودن شروط 9
4- بررسی ارتباط میان رضای به عقد و شرط 12
بند دوم- اهلیت 15
بند سوم- معلوم و معین بودن موضوع 18
بند چهارم- مشروعیت جهت 20
نتیجه گیری 22
منابع و مآخذ 24