ترجمه انگلیسی برخی ضرب المثل های فارسی
گاها در انجام ترجمه متون تخصصی به ضرب المثل های فارسی بر می خوریم. ضرب المثل ها همیشه برای مترجمین مسئله ساز هستند. با آن ها چه باید کرد؟ ترجمه لفظ به لفظ یا کوشش برای یافتن ضرب المثل مشابهی در زبان مقصد؟
مترجم برای ترجمه ضرب المثل ها نباید از ترجمه تحت الفظی استفاده کند و باید بکوشد تا از معادل آن ها در زبان انگلیسی استفاده نماید. برای یافتن معادل درست ترجمه ضرب المثل های فارسی به انگلیسی می توان از فرهنگ ضرب المثل های فارسی به انگلیسی سلیمان حییم استفاده کرد.
در ادامه ترجمه درست برخی از ضرب المثل های زبان فارسی را می آوریم. در واقع میتوان گفت که عبارات انگلیسی که برای ترجمه هر ضرب المثل ذکر کرده ایم، معادل آن ضرب المثل در زبان انگلیسی است و از ترجمه تحت الفظی پرهیز شده است.
1-ترجمه ضرب المثل : آب که از سر گذشت چه یک وجب چه صد وجب
In for a penny, in for a pound
2-ترجمه ضرب المثل : آب از سرش گذشته
It is all up with him
3-ترجمه ضرب المثل: آب خوش از گلویش پایین نمی رود
He leads a dog’s life
4-ترجمه ضرب المثل : آب در کوزه و ما تشنه لبان می گردیم
We seek water in the sea
5-ترجمه ضرب المثل : آب رفته به جوی باز نمی گردد
What is done, cannot be undone
6-ترجمه ضرب المثل : آشپز که دوتا شد آش یا شور می شود یا بی نمک
Two captains sink the ship
یا
Too many cooks spoil the broth
7-ترجمه ضرب المثل : ماه پشت ابر نمی ماند
Truth will out
8-ترجمه ضرب المثل : آنچه عوض دارد گله ندارد
Fair exchange no robbery
9-ترجمه ضرب المثل : آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت
It is quite another story now
10-ترجمه ضرب المثل : آن ممه را لولو برد
Gone is the goose that golden egg did lay
11-ترجمه ضرب المثل : آوز دهل شنیدن از دور خوش است
Nor heed the rumble of a distant drum
12-ترجمه ضرب المثل : از آب گل آلود ماهی می گیرد
He fishes in troubled waters
13- ترجمه ضرب المثل : از این ستون به آن ستون فرج است:
Between pillar and post there maybe rescue
14-ترجمه ضرب المثل : با پا پس می زند با دست پیش می کشد
He refuses the bride, but puts forth his hand
15- ترجمه ضرب المثل : از پی هر گریه آخر خنده ای ست
After night comes the dawn
یا
After sorrow comes joy
16- ترجمه ضرب المثل : از تو حرکت از خدا برکت
Begin your web, and god will send you the thread
17- ترجمه ضرب المثل : با حلول حلوا گفتن دهن شیرین نمی شود
Fair words butter no parsnips
یا
Wishes don’t wash dishes
18- ترجمه ضرب المثل : از دل برود هر آنکه از دیده رود
Out of sight, out of mind
19- ترجمه ضرب المثل : یک دست صدا ندارد
Union is strength
20- ترجمه ضرب المثل : دندان اسب پیش کشی را نمی شمارند
Don’t look a gift horse in the mouth
21- ترجمه ضرب المثل : با پنبه سر می برد
He kills a man with cushion
یا
He laughs in one’s face and cuts his throat
22- ترجمه ضرب المثل : با یک تیر دو نشان زدن
He kills two birds with one stone
23- ترجمه ضرب المثل : با یک دست دو هندوانه نمی توان برداشت
Between two stools one falls to the ground
24- ترجمه ضرب المثل : به دعای گربه سیاهه بارون نمی آید
Cattle do not die from the cow’s cursing
25- ترجمه ضرب المثل : بی مایه فطیر است
Mills will not grind if you give them not water
26- ترجمه ضرب المثل : پز عالی جیب خالی
Great boast little toast
یا
He robs his belly to cover his back
27- ترجمه ضرب المثل : توبه گرگ مرگ است
You may end him, but you may not mend him
28- ترجمه ضرب المثل : تو که لالایی بلدی چرا خوابت نمیبره
Physician, heal thyself
29- ترجمه ضرب المثل : توی دعوا حلوا پخش نمی کنند
One can’t make war with rose water
30- ترجمه ضرب المثل : جنگ اول به از صلح آخر
A word before is worth two after
یا
Better an ounce of discretion than a pound of care
31- ترجمه ضرب المثل : جوجه را اخر پاییز میشمارند
Don’t count your chickens before they are hatched
32- ترجمه ضرب المثل : چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است
Charity begins at home
34- ترجمه ضرب المثل : حساب حساب است کاکا برادر
Short accounts make long friends
35- ترجمه ضرب المثل : خود کرده را تدبیر نیست
As you make your bed, so you must lie on it
36- ترجمه ضرب المثل : در دروازه را می توان بست، دهن مردم را نمی توان بست
A jar’s mouth may be stopped, a man’s cannot
37- ترجمه ضرب المثل : دست بالای دست بسیار است
Every rogue is at length outrogued
38- ترجمه ضرب المثل : در ناامیدی بسی امید است
The darkest hour is just before the dawn
39- ترجمه ضرب المثل : دیگ به دیگ میگه روت سیاه
The pot calls the kettle black
یا
Said the kettle to the pan, “stand aside, black man”
40- ترجمه ضرب المثل : سالی که نکوست از بهارش پیداست
Coming events cast their shadows before
41- ترجمه ضرب المثل : شنیدن کی بود مانند دیدن
Seeing is believing
42- ترجمه ضرب المثل : فلفل نبین چه ریزه بشکن ببین چه تیزه
Still waters run deep
43- ترجمه ضرب المثل : چاقو دسته خودش را نمی برد
There is honour among thieves
44- ترجمه ضرب المثل : کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد
The tailor’s wife goes the worse clad
45- ترجمه ضرب المثل : علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد
An ounce of prevention is a worth a pound of cure
46- ترجمه ضرب المثل : نخود هر آش است
He has a finger in every pie
47- ترجمه ضرب المثل : مشت نمونه خروار است
You may know by a handful the whole sack
48- ترجمه ضرب المثل : هر که بامش بیش، برفش بیشتر
Much coin, much care
یا
A great ship must have deep water
49- ترجمه ضرب المثل : یاسین در گوش خر می خواند
He plays a lyre in vain to an ass
50- ترجمه ضرب المثل : یار بد بدتر بود از مار بد
Better be alone than in bad company
51- ترجمه ضرب المثل : کج دار و مریض
To steer a middle course
یا
To put on a balancing act
52- ترجمه ضرب المثل : کار نیکو کردن از پر کردن است
Practice makes perfect
53- ترجمه ضرب المثل : مار گزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد
Once bitten twice shy
یا
He who has been bitten by a snake fears the checkered rope
54- ترجمه ضرب المثل : آزارش به مورچه هم نمی رسد
He wouldn’t hurt a fly
55- ترجمه ضرب المثل : خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو
Do in Rome as the Romans do
56- ترجمه ضرب المثل : می خواهم ببینم چند مرده حلاج است
I would like to find out how capable he is
57- ترجمه ضرب المثل : مگر انکه از روی نعش من رد شوی
Over my dead body
58- ترجمه ضرب المثل : سگ هفت جان دارد
A cat has nine lives