نحوه نگارش بخش مواد و روش ها در مقاله علمی
بخش مواد و روش های یک مقاله به مثابه نقشه راهی است که به پیکره اصلی مطالعه منتهی می شود؛ این بخش خوانندگان را در همان مسیری که پژوهشگران برای رسیدن به مقصد طی کرده اند هدایت و همراهی می کنند. در مقاله، این بخش شامل جزئیات اساسی است تا سایر دانشمندان با استناد به آنها بررسی های تجربی و آزمایشی مطالعه را تکرار کرده و خوانندگان نیز با کمک آنها مقاله را بهتر درک نمایند.
ماهیت توصیفی بخش روش ها باعث می شود این بخش به عنوانی یکی از ساده ترین و آسان ترین بخش های نگارشی مقاله تلقی شود. با این حال این بخش همان بخشی است که در آن اغلب جزئیات مهم به سبب ماهیت عمیقا فنی خود یا در حین نگارش و گاهی در حین مطالعه از قلم می افتند.
در متن حاضر برای اینکه بخش روش های مقاله شما جذاب تر و آگاهی بخش تر باشد به چند نکته اشاره شده است. با وجود اینکه در این متن از روش هایی استفاده می شود که عمدتا از نوع مطالعات پژوهشی زیست-پزشکی و بالینی هستند، اما پژوهشگران سایر رشته ها نیز می توانند برای آماده سازی مقاله های خود این نکات را رعایت نمایند.
یخ بین خوانندگان و بخش مواد و روش ها را بشکنید
قبل از هر چیزی لازم است به مسئله کسالت و بی حوصلگی که اغلب با بخش روش های مقاله همبسته است بپردازیم. اسامی واکنشگرها و ابزارها که با اعداد مرتبط با غلظت یا اصطلاحات فنی از هم جدا شده اند باعث می شوند مطالعه این قبیل مطالعات به وظیفه ای سنگین و پر زحمت تبدیل شود. در ادامه به چند روش کاربردی برای شکستن یخ بین بخش روش ها و خوانندگان اشاره شده است:
1- ارائه توضیح: معمولا هر پاراگراف یا بخش های فرعی بخش روش ها در مورد یک آزمایش ویژه است. در ابتدای هر پاراگراف، منطق زیربنایی انتخاب آن روش آزمایشی را توضیح دهید؛ به عنوان مثال چرا از یک مولفه خاص، یه گونه خاص از موش به عنوان مدل آزمایشی و یا یک غلظت خاص از واکنشگر اصلی استفاده شده است.
برای مطالعه بالینی، بهتر است ارائه جزئیات مربوط به منطق انتخاب معیارهای ورود یا خروج در ابتدای بخش روش ها انجام شود. اگر از یک روش قراردادی یا پرکاربرد استفاده کرده اید بدون شک نیازی به ذکر بدیهیات وجود ندارد، اما در رابطه با رویکردهای نه چندان مرسوم و غیرقراردادی لازم است دلایل طرح پژوهشی خود را شرح دهید تا حس کنجکاوی خوانندگان تحریک شده و برای مطالعه آن راغب شوند.
2- بازنمایی دیداری/بصری. برای کمک به خوانندگان جهت پیگیری بهتر طرح پژوهشی یا روش شناسی، می توان در این بخش از ارکان بصری مانند نمودارهای شماتیک، فلوچارت ها و جدول استفاده کرد. این روند از یکنواختی متن مقاله جلوگیری کرده و باعث می شود درک مطالعات پیچیده به مراتب آسان تر شود.
بایدها و نبایدهای نگارش بخش روش ها
اطلاعات مندرج در بخش روش ها به دقت توسط ویراستاران مجله مورد ارزیابی قرار می گیرند؛ همچنین این بخش جهت ارزیابی اینکه آیا مناسب ترین روش برای نیل به هدف پژوهشی انتخاب شده است یا خیر مورد داوری قرار می گیرد. در حالیکه تک تک جزئیات روش آزمایشی شما باید درج شود، مراحل لازم و اساسی باید به بهترین شکل ممکن توصیف شوند تا نتیجه داوری مثبت و مطلوب باشد.
بایدها در بخش مواد و روش ها
1- تبعیت از راهنماهای خاص: بخش دستورالعمل مجله مورد نظر خود را به دقت مطالعه کرده و طبق دستورالعمل ارائه شده عمل کنید. به عنوان مثال برای تبعیت از مجله مورد نظر باید عنوان بخش "مواد و روش ها" را به "بیماران و روش ها" تغییر داده و یا در مجلاتی که گزارش دهی برچسب-باز روش مطلوب و ارجح آنها نیست باید نام موسسات حذف شود. همچنین از شما انتظار می رود برای نگارش بخش روش ها طبق دستورالعمل انجمن روانشناسی آمریکا که در همین رابطه منتشر شده است عمل کنید.
پژوهشگران حوزه زیست پزشکی می توانند از چک لیست هایی برای انواع مختلف مطالعات استفاده کنند تا از درج اطلاعات مهم در بخش روش ها اطمینان حاصل نمایند. برخی از چک لیست های استاندارد و پرارجاع شامل COSORT مطالعات بالینی با گمارش تصادفی (استانداردهای منسجم برای گزارش کارآزمایی های بالینی)، STROBE مطالعات مقطعی، کنترل-موردی، کوهرت (تقویت گزارش دهی مطالعات مشاهده ای در حوزه همه گیر شناسی)، STARD دقت تشخیصی (استانداردهای گزارش دهی مطالعات دقت تشخیصی)، PRISMA مرور سیستماتیک و فراتحلیل (آیتم های گزارش دهی مطلوب برای مرور سیستماتیک و فراتحلیل) و CARE مطالعات موردی (گزارش موردی) هستند.
2-ساختار این بخش باید داستان مطالعه شما را روایت کند.
کلیه آزمایش ها و مطالعات تجربی باید به صورت منطقی ارائه شوند تا خواننده بتواند روند تدریجی، رشد و نکات ظریف مطالعه را پیگیری نماید. یک روش مفید و کاربردی برای تحقق این هدف، توصیف روش ها بر اساس ترتیب زمان شناختی آزمایش ها است. به عنوان مثال: برای یک کارآزمایی بالینی، می توانید این بخش را با توصیف شرایط و زمان مطالعه (تاریخ آغاز و پایان مطالعه) آغاز کرده، سپس به جزئیات انتخاب بیماران (تعداد آزمودنی ها/ بیماران و غیره)، طرح پژوهشی (آینده نگر، گذشته نگر یا سایر روش ها)، گمارش تصادفی (در صورت وجود)، گمارش در گروه ها، مداخله و توصیف تکنیک هایی که برای گردآوری، سنجش تحلیل داده ها به کار رفته اند بپردازید.
3- رعایت ترتیب نتایج: برای بهبود خوانایی و پیگیری مقاله، لازم است ترتیب روش های خاص با ترتیب نتایجی که با استفاده از آن روش ها به دست آمده اند همخوانی داشته باشند.
4- استفاده از عناوین فرعی: بخش روش ها را از منظر آزمایش های تجربی بخش بندی کنید تا مطالعه این بخش برای خواننده آسان تر شود. می توانید هدف خاص هر آزمایش را به صورت یک عنوان فرعی بنویسید. متقابلا در صورت امکان می توانید نام هر آزمایش را به عنوان عنوان فرعی بنویسید.
5- ارائه دقیق تمام جزئیات. تمام جزئیات مربوط به طراحی مطالعه یا گردآوری داده ها را ارائه کنید زیرا کوچکترین تغییر در این مراحل می تواند نتایج و تفسیر معنی داری آنها را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت استفاده از مقیاس های پیامدی، خوانندگان باید از اطلاعات مرتبط با روایی و پایایی مطلع شوند. روش صحیح برای گزارش پایایی و روایی وابسته به طرح پژوهشی خاص است. معمولا در ادبیات پژوهشی اطلاعاتی برای حمایت از روایی و پایایی یک مقیاس وجود دارد.
مواد، تجهیزات (مانند ابزارها و تجهیزات فنی) یا محرک هایی را که در روند آزمایش به کار رفته اند به دقت توصیف کنید. اگر مطالعه شامل بررسی پیمایشی و یا هر نوع ارزیابی روانشناختی است، به نام پرسشنامه، روش های نمره دهی و اعتبارسنجی مقیاس ها و جزئیات آنها اشاره کنید.
همچنین لازم است مراقب خطای رایج در نگارش مقاله باشد؛ یعنی عدم اشاره به نحوه برآورد اندازه نمونه (در صورت وجود). اگرچه اندازه نمونه قبل از آغاز مطالعه محاسبه می شود، این کار باعث می شود خواننده تغییر مورد انتظار در متغیرهای پیامد و تعداد آزمودنی های مورد نیاز برای تشخیص تغییر در بازه اطمینان خاص را ارزیابی نماید. همچنین محاسبه قدرت یا توان مهمترین نکته ای است که باید در بخش روش ها به آن اشاره شود.
6- اشاره به تاییدیه اخلاقی: در اوایل بخش روش ها به این موضوع که مطالعه شما مورد تایید کمیته اخلاقی یا هیئت داوران موسسه قرار دارد و اینکه از بیماران یا مراقبان آنها رضایت نامه مکتوب اخذ کرده اید اشاره کنید.
7- تعیین متغیرها: در این بخش نه تنها باید به متغیرهای کنترل، متغیرهای مستقل و متغیرهای وابسته اشاره شود، بلکه باید به متغیرهای برونزاد که می توانند نتایج مطالعه را تحت تاثیر قرار دهند اشاره کنید.
8- تحلیل آماری: در این بخش باید به کلیه آزمون های آماری، سطح معنی داری و بسته های نرم افزاری که برای تحلیل آماری استفاده شده اند اشاره شود. می توانید برای نگارش این بخش با تکنسین زیستی گروه خود مشورت نمایند. فراموش نکنید که در صورت بهره مندی از توصیه های متخصص آمار به این موضوع اشاره کنید. در نهایت، دلایلی منطقی برای توجیه روش آماری مورد استفاده خود ارائه نمایند. به عنوان مثال، چرا نویسنده از تحلیل یک دامنه ای یا دو دامنه ای استفاده کرده است.
نبایدها در بخش مواد و روش های مقاله
1- روش های شناخته شده را با جزئیات توصیف نکنید: به منظور حفظ اصل اختصار، از اشاره به کلیه جزئیات آزمایش هایی که به صورت گسترده استفاده شده یا در تعداد قابل توجهی از مقالات رشته تخصصی شما بارها منتشر شده اند خودداری کنید. در عوض، با نقل قول به یک مطالعه خاص مشخص کنید که از همان فرآیند خاص تبعیت کرده اید. با این حال اگر بر اساس اهداف مطالعه خود تغییراتی در فرآیند استاندارد ایجاد کرده اید، به توصیف این تغییرات و دلایل آن بپردازید.
2- از ارائه جزئیات غیرضروری خودداری کنید: از جزئیات غیرضرروری که ارتباطی با نتایج آزمایش شما ندارند صرف نظر کنید. به عنوان مثال، نیازی به اشاره به جزئیات پیش پا افتاده مانند رنگ سطلی که یخ در آن نگهداری می شود وجود ندارد. لازم است صرفا اطلاعاتی که مهم بوده و بر مطالعه شما تاثیر دارند ارائه شوند.
3- در مورد معایب و مزایای سایر روش ها بحث نکنید: اگرچه گاهی پژوهشگران وسوسه می شوند در مورد دلایل عدم استفاده از یک روش خاص و یا اینکه چرا روش منتخب آنها برتر از روش های دیگر است بحث کنند، بهتر است این قبیل مطالب به بخش بحث موکول شوند. از بخش روش ها صرفا برای اشاره به جزئیات روش انتخابی خود استفاده کنید.
به عنوان خلاصه و جمع بندی مطالب فوق می توان گفت که بخش روش های یک مقاله ایده آل شامل دانش علمی با شفافیت و وضوح کافی و همچنین اثبات قدرت و توان مطالعه است. امیدواریم این مقاله به شما برای رسیدن به هدف نگارش یک مقاله عالی کمک کند!
برای کسب اطلاعات در خصوص نحوه نگارش بخش چکیده و مقدمه مقالات، به ترتیب از بخش های راهنمای نگارش چکیده مقاله و راهنمای نگارش مقدمه مقاله را دیدن فرمایید.
در صورتی که به دنبال خدمات ترجمه تخصصی میباشد، موسسه ترجمه تخصصی البرز با بیش از یک دهه تجربه در زمینه ترجمه مقالات تخصصی کلیه رشته های دانشگاهی و همچنین ویرایش مقالات انگلیسی در حال ارائه خدمات به جامعه دانشگاهی ایران است. در موسسه ترجمه تخصصی البرز مترجمان به تفکیک رشته و گرایش تفکیک شده و ترجمه مقالات توسط مترجمان هم رشته و هم گرایش انجام می گیرد.