آموزش و توانبخشی برای کودکان اتیسم از راه دور

محققان دانشگاه شهید بهشتی طی پروژه‌ای به این نتیجه رسیدند که می‌توان بخش از نیازهای توانبخشی کودکان دارای اتیسم را از طریق آموزش والدین از راه دور تامین کرد.

لوییزا اقدسی محقق پروژه «اثربخشی مداخله خانواده‌محور غیرحضوری برنامه حرکتی اسپارک بر مهارت‌های ادراکی ـ حرکتی در کودکان با عملکرد بالا» به خبرنگار مهر اظهار داشت: اتیسم یک اختلال عصبی- رشدی است که شروع اولین علائم آن قبل از ۳ سالگی است و کما بیش در همۀ کشورها گزارش شده است. 

وی افزود: علیرغم شیوع رو به رشد اتیسم در دو دهه اخیر و مشکلات متعددی که خانواده‌های این کودکان در مسیر آموزش و توانبخشی با آن دست به گریبان هستند، پیشرفت قابل توجهی در بخش ارائه خدمات مداخله‌ای که مرتبط با والدین این کودکان و در راستای رفاه آنان باشد، صورت نگرفته است.

اقدسی با اشاره به هدف خود برای انجام این پروژه علمی- پژوهشی خاطرنشان کرد: هدف ما بررسی اثربخشی مداخلات از راه دور و مبتنی بر خانواده‌ بوده زیرا این رویه می‌تواند کمترین زمان و هزینه را برای خانواده های کودکان دارای اتیسم داشته باشد.

به گفته وی، خانواده های مقیم شهرهای دورافتاده متاسفانه از امکانات آموزشی و توانبخشی کافی برخوردار نیستند و خانواده های کلانشهرها با مشکل تردد مواجه اند؛ لذا تا جایی که گاهی برای گرفتن ۵۰-۴۰ دقیقه خدمات، کودک و همراهان آنها باید ساعتها در ترافیک بمانند.

وی ادامه داد: این مشکل با روح و فلسفه آموزش و همخوانی ندارد. لذا بجاست که روش آموزش و توانبخشی از راه دور بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

اقدسی با بیان اینکه دور بودن والدین کودکان مبتلا اتیسم از مراکز آموزشی و توانبخشی و کمبود مطالعات در زمینه آموزش مهارت‌های ادراکی و حرکتی از طریق والدین و همچنین هزینه‌هالی مالی، عاملی برای اجرای این پروژه بوده است، عنوان کرد: در ابتدا تعداد ۹ کودک مبتلا به اتیسم با عملکرد بالا از مرکز تهران اتیسم(مرکز ساماندهی درمان و توانبخشی اختلالات اتیستیک ) و مرکز اتیسم فرزندان آفتاب و  یک مرکز اتیسم در اصفهان انتخاب و سپس مهارت‌های ادراکی - حرکتی کودکان را با استفاده از آزمون‌های رشد حرکتی ارزیابی کردیم.

به گفته این محقق دانشگاه شهید بهشتی، توانبخشی مداخلات از راه دور در این پروژه که با تلفن و ارتباط والدین با محقق انجام شد، ۲۰ جلسه (هفته‌ای سه جلسه و هر جلسه ۴۵ دقیقه) به طول انجامید.

وی عنوان کرد: در این پروسه والدین در مدت زمان ۴۵ دقیقه کودکانشان را طی یک برنامه کششی و حرکتی به فعالیت وادار می‌کردند.

وی با تأکید بر اینکه این پروسه باعث ارتباط هر چه بیشتر والدین با کودکان می‌شود و هزینه‌های مالی را از روی دوش والدین برمی‌دارد اظهار داشت: از آنجابی که این پژوهش در قالب یک برنامه اجرایی بین والدین و کودکان مبتلا به طیف اتیسم انجام شد، منجر به افزایش دانش و اطلاعات والدین از روند درمانی کودک و افزایش اعتماد به نفس در والدین دارای کودک مبتلا به اتیسم می‌شود که این می تواند باعث مشارکت بهتر والدین در روند آموزش و توانبخشی شود.

این محقق خاطرنشان کرد: با در نظر گرفتن این یافته‌ها، می‌توان این‌گونه نتیجه گرفت که مداخله خانواده‌محور غیرحضوری برنامه حرکتی اسپارک باعث بهبود مهارت‌های ادراکی - حرکتی در کودکان طیف اتیسم می‌شود.

وی تاکید کرد: البته این خط پژوهشی و خدماتی در ابتدای راه است و مطالعات بیشتری در این زمینه لازم است. ولی این مسیر تازه، به سهم خود باعث افزایش رفاه خانواده های کودکان دارای اتیسم و ارتقای سطح خدمات آموزشی و توانبخشی کشور خواهد شد.