مهندسی و شیمی در صدر آمار تولید علم

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: پژوهشگران حوزه مهندسی کشور ۴.۷ درصد از مقالات برتر حوزه مهندسی دنیا را در ۱۰ سال اخیر تولید کرده اند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC)، محمدجواد دهقانی گفت: بررسی پایگاه شاخص های اساسی علم آی. اس. آی (ESI-ISI) نشان می دهد که رشته های وابسته به حوزه های مهندسی، ریاضیات و کشاورزی بالاترین سهم از مقالات برتر دنیا را به خود اختصاص داده اند.

وی افزود: در سال ۲۰۱۶ میلادی ایران ۲.۴ درصد از مقالات برتر دنیا را تولید کرد، اما سهم رشته های موضوعی مختلف در این زمینه متفاوت است.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: یک درصد از مقالات دنیا ۱۸ درصد از استنادهای کل را دریافت می کنند که این مقالات در واقع تولید علم برتر دنیا را تشکیل می دهند.

دهقانی گفت: مقالات برتر در بازه ۱۰ سال اخیر توسط پایگاه شاخص های اساسی علم آی. اس. آی به صورت دو ماه یکبار روزآمد و اعلام می شود، از همین رو تعداد این مقالات همیشه تغییر می کند و ممکن است یک مقاله در یک دوره زمانی در دسته مقالات برتر قرار گیرد و در یک دوره دیگر از این فهرست حذف شود.

وی عنوان کرد: اساسا مقالات پر استناد یا مقالات برتر به دلیل اهمیت آن به عنوان شاخصی برای کیفیت علم تلقی می شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: مقالات برتر برای استنادهای بیشتری که دریافت می کنند مقالات برتر یا پراستناد نامیده می شوند. استناد به مفهوم استفاده است و مهمترین شاخص سنجش میزان مرجعیت علمی همین استنادها هستند.

دهقانی گفت: بر اساس آخرین اطلاعات مستخرج از پایگاه شاخص اساسی علم (ESI-ISI) پژوهشگران کشور در تولید علم برتر در حوزه های وابسته به مهندسی ۵۰۲ مقاله برتر در ۱۰ سال اخیر تولید کرده اند.

وی تاکید کرد: بعد از این حوزه، پژوهشگران حوزه شیمی قرار دارند که با تولید ۱۹۲ مقاله برتر بیشترین تعداد مقالات برتر کشور را تولید کرده اند.  

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام گفت: پژوهشگران حوزه های فیزیک و ریاضیات نیز هر کدام با تولید ۱۱۰ و ۱۰۳ مقاله برتر در جایگاه های سوم و چهارم کشور در این زمینه قرار گرفته اند.

دهقانی خاطرنشان کرد: حوزه های علوم کشاورزی، علوم مواد، پزشکی بالینی، علوم رایانه، داروشناسی و سم شناسی، علوم گیاهی و دامی، زیست شناسی و زیست شیمی، زمین شناسی، محیط شناسی و بوم شناسی، علوم اجتماعی، کلیات، بیولوژی مولکولی و ژنتیک، ایمنی شناسی، روانشناسی و روانپزشکی، علوم اعصاب و رفتار، علوم اقتصاد، علوم هوا و فضا و میکروب شناسی به ترتیب بیشترین تعداد مقالات برتر کشور را تولید کرده اند.

وی اظهار داشت: محاسبه سهم میزان تولید علم از کل تولید علم دنیا یک شاخص نسبی محسوب می شود که این شاخص نیز بسیار مهم است. پژوهشگران حوزه مهندسی کشور ۴.۷ درصد از مقالات برتر حوزه مهندسی دنیا را در ۱۰ سال اخیر تولید کرده اند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام افزود: سهم حوزه ریاضیات، کشاورزی، علوم رایانه به ترتیب ۲.۷ درصد، ۲.۶ درصد و ۲ درصد است.

دهقانی گفت: حوزه های داروشناسی، شیمی، علوم مواد، فیزیک، زمین شناسی، محیط شناسی و بوم شناسی، علوم گیاهی و دامی، زیست شناسی و زیست شیمی، پزشکی بالینی، بیولوژی مولکولی و ژنتیک، ایمنی شناسی، علوم اجتماعی، کلیات، علوم اقتصاد، علوم هوا و فضا، روانشناسی و روانپزشکی، میکروب شناسی و علوم اعصاب و رفتار به ترتیب در جایگاه های بعدی از لحاظ سهم از کل مقالات برتر دنیا قرار گرفته اند. در این حوزه ها سهم کشور بین ۱.۵ درصد تا ۰.۱ درصد بوده است.

وی افزود: بررسی مقالات  منتشر شده کشور نشان می دهد که مقالات برتر باتوجه به حوزه موضوعی  بین ۲ تا ۳۲ برابر مقالات دیگر استناد دریافت می کنند. مقالات برتر در حوزه بیولوژی مولکولی و ژنتیک به طور متوسط ۳۱۷ استناد دریافت کرده اند.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام تاکید کرد: این در حالی است که  سایر مقالات در همین حوزه به طور متوسط ۹ استناد دریافت می کنند. در حوزه مهندسی هر مقاله برتر حدود ۶۰ استناد دریافت کرده است در حالیکه سایر مقالات در این حوزه  حدود ۶ استناد دریافت کرده اند.

دهقانی گفت: در حوزه ریاضیات هر مقاله به طور متوسط ۴ استناد دریافت کرده است، در حالی که این رقم برای مقالات برتر حدود ۴۸ استناد است.

وی عنوان کرد: در فیزیک مقالات برتر ۱۳۶ استناد دریافت کرده اند در حالی که متوسط تعداد استناد به کل مقالات ۷ است. این امر اثرگذاری مقالات برتر را در مرجعیت علمی نشان می­دهد. هر چند کمیت تولید علم در طی سال های گذشته بیش از هر چیز به عنوان سنجه ای برای توسعه علمی مورد استفاده قرار گرفته است، اما در کسب مرجعیت علمی کشورکه به روشنی در سند سیاست های کلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری مورد تاکید قرار گرفته است اهمیت بالاتری دارد.