ساخت نانوحسگر برای تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ
محققان ایرانی نانوحسگر آزمایشگاهی ساخته‌اند که می تواند سلول‌های سرطانی روده بزرگ را با دقت و سرعت بالایی شناسایی کند. تشخیص زودهنگام سرطان روده بزرگ موجب سهولت درمان آن می‌شود.
به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، سرطان روده بزرگ، یکی از شایع‌ترین انواع سرطان در جهان است که هیچ درمان مؤثری ندارد. این سرطان سومین سرطان و یکی از علل اصلی مرگ و میر با بیش از یک میلیون نفر در سراسر جهان است.
روش‌های مختلفی برای تشخیص این نوع سرطان توسعه یافته اند. هیچ نشانگر خاصی برای تشخیص سلول‌های سرطانی و درمان اختصاصی آن‌ها وجود ندارد. بنابراین ابداع یک روش بسیار حساس، سریع و انتخابی برای آشکارسازی و تعیین میزان سلول‌های سرطانی برای تشخیص بالینی و بهترین راه درمانی ممکن، بسیار حائز اهمیت است.
دکتر جهانبخش رئوف، مجری طرح هدف نهایی از انجام این طرح را تهیه یک آپتاحسگر حساس و دقیق مبتنی بر فناوری نانو به‌منظور شناسایی زودهنگام سلول‌های سرطانی روده بزرگ عنوان کرد.
وی با بیان اینکه استفاده از این نانوحسگر علاوه بر افزایش دقت در تشخیص سرطان روده بزرگ، هزینه آن را نیز کاهش می‌دهد، اظهار داشت: این نانوحسگر از یک بستر مزوحفره سیلیسی بهره می‌برد.
این محقق ادامه داد: وجود کانال‌های موازی، توزیع یکنواخت ساختار منافذ و سطح مؤثر بالای این ماده، آن را به‌عنوان یک بستر مناسب در طراحی و ساخت نانوحسگرها در آورده است. به‌علاوه، استفاده از نانوذرات طلا بر روی بستر مزوحفره و ساختار ساندویچی نانوحسگر منجر به افزایش انتقال الکترون و افزایش حساسیت این حسگر الکتروشیمیایی می‌شود.
رئوف افزود: در سنتز این نانوحسگر، ابتدا توالی آپتامر مربوطه برای شناسایی و اندازه‌گیری سلول سرطانی روده بزرگ انتخاب شده است. پس از آن سیلیکای مزوحفره به‌منظور تثبیت توالی‌های عامل دار شده ساخته شده است. در مرحله بعد، کشت سلولی انجام شده و سپس به بررسی ریخت شناسی سطح الکترود پرداخته شده است. پس از آن، رفتار الکتروشیمیایی سطح الکترود بررسی قرار گرفته و در نهایت این رفتار در حضور و غیاب سلول‌های سرطانی رصد شده است.
به گفته وی، این نانوحسگر دارای دو گستره خطی بین ۱۰ تا ۱۰۵ و ۱۰۵ تا ۱۰۶*۶ سلول بر میلی‌لیتر را از خود نشان داد. همچنین، حد تشخیص این نانوحسگر دو سلول بر میلی‌لیتر تعیین شد.
این تحقیقات از تلاش‌های ائمه باقری حشکوائی- دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه مازندران- دکتر جهانبخش رئوف و دکتر رضا اوجانی - اعضای هیأت علمی دانشگاه مازندران و سعید کاووسیان- محقق مرکز تحقیقات انستیتو پاستور شمال-است.
نتایج این کار در مجله Biosensors and Bioelectronics با ضریب تأثیر ۷.۴۶۷ (جلد ۱۹۲، سال ۲۰۱۷، صفحات ۶۳۰ تا ۶۳۷) چاپ شده است.