Abstract
In philosophy of science two questions become central in the discussion of the nature of empirical science: 1) What is a (scientific) theory, i.e. how is it built up, how does it work? And: 2) How does a theory relate to its corresponding experiential basis? To deal with these two questions modern philosophy of science has devised various (meta-theoretical) ‘models’ on the nature and working of scientific theories. Some aspects of these models are widely held within the community of philosophers of science, but others are still being discussed quite controversially. In this paper, we will consider both kinds of aspects. Particularly, we will analyze how the meaning of scientific concepts is determined; the axiomatic construction of a scientific theory; the idea of model building views as a bridge between theory and experience; the holistic semantic thesis of science; the question about the true of scientific theories; and, finally, the hierarchic structure of theories
چكيده
در فلسفه علمي، هنگام بحث در مورد علوم تجربي، دو سوال اساسي مطرح است: 1) نظريه (علمي) چيست، يعني، چه كسي آن را ايجاد كرد، چگونه كار مي‌كند؟ و 2) چگونه نظريه‌اي با مبناهاي تجربي متناظر با آن، مرتبط است؟ براي بررسي اين دو سوال فلسفه مدرن علمي مدل‌هاي (متانظري) مختلفي در خصوص ماهيت و طرز كار نظريات علمي، ابداع كرده است. برخي جنبه‌هاي اين مدلها به طور گسترده در جامعه فلاسفة علمي حفظ شده‌اند، اما برخي ديگر هنوز كاملاً به صورت مناقشه‌آميزي مورد بحث قرار گرفته‌اند. در اين مقاله، ما هر دو جنبه را درنظر مي‌گيريم. به طور عملي چگونگي تعيين معني مفاهيم علمي؛ ساختار بديهي نظريه علمي؛ ايده ايجاد مدل نظريات به صورت پلي مابين نظريات علمي و نهايتا، ساختار سلسله‌مراتبي نظريات را تجزيه و تحليل خواهيم كرد.
1-مقدمه
علوم تجربي ساختاري پيچيده شامل مولفه‌هاي مختلف بسياري است: ابزارها و روش‌هاي مشاهده، آزمايشات و محاسبات، برنامه‌هاي تكنولوژيكي، ارزشهاي اخلاقي و روش‌شناسي، انگيزه‌هاي متافيزيكي و/ يا ايدئولوژيكي اساسي و فرضيات، و جوامع علمي در حال مطالعه محدوده خاصي از تجربه انساني با اهداف خاصي هستند. اما علاوه بر همه اين موارد، علوم تجربي شامل مجموعه نهادهاي انتزاعي خاصي، مشهور به نظريات (تئوري‌ها) است. ابزارها، روش‌ها، ارزش‌ها، اهداف، جوامع تحقيقاتي و همه موارد ديگر براي برخي نظريات ويژه پذيرفته شده‌اند و توسط دانشمندان استفاده مي‌شوند. مفهوم نظريه علمي براي درك ماهيت علوم تجربي، اساسي است. بنابراين، براي فلسفه علم خيلي مهم است كه مشخص سازد كدام كدام نهاد (موجوديت) يك نظريه (علمي) است و چگونه كار مي‌كند....