Abstract
When demand for transportation is low or sparse, traditional transit cannot provide efficient and good-quality service, due to its fixed structure. New transportation alternatives are therefore increasingly proposed, combining on-demand service adjustment capabilities to the regular route and schedule characteristics of traditional transit. Such so-called semiflexible systems require careful planning, but no formalization of the corresponding decisions problems, nor any comprehensive methodology has been proposed yet. This paper aims at contributing to fill this gap by presenting a comprehensive literature review, and a general and unifying modeling framework for representing and planning semi-flexible systems. The latter takes the form of the Demand Adaptive Systems, which generalizes the semi-flexible systems described in the literature, and also offers a number of advanced features, the scheduling mechanism, in particular. The paper then provides a classification of planning decisions, which is used to structure a comprehensive and comparative literature review of the field of semi-flexible systems, including methodological contributions as well as a number of particularly significant practical experiences
چکیده
در زمانی که سطح تقاضا برای سرویس های حمل و نقل کاهش یافته و یا پراکنده میباشد، سیستم های حمل و نقل رایجی که امروزه شاهد آن هستیم قادر به ارائه ی سرویس هایی با کیفیت خوب و کارآمد نیستند، چرا که چنین سیستم هایی از یک ساختار ثابتی برخوردار هستند. بنابراین روش های جدیدی برای حمل و نقل پیشنهاد شده است که در این روش ها، از قابلیت های سرویس دهی بر اساس تقاضا در مسیر های حمل و نقل رایج و مشخصه های زمانبندی حمل و نقل رایج استفاده شده است. یک چنین سیستمی که سیستم حمل و نقل نیمه انعطاف پذیر نام دارد، نیاز به برنامه ریزی دقیقی دارد، ولی نیازی به فرمالیه سازی مسائل تصمیم گیری در این سیستم نیست، و در حال حاضر نیز یک متدلوژی جامعی در این خصوص ارائه نشده است. در این مقاله قصد داریم با ارائه ی یک بازبینی جامع در خصوص سیستم های حمل و نقل، به چنین ابهامی پاسخ داده و یک چارچوب مدل سازی رایج و یکپارچه ای را برای ارائه و برنامه ریزی سیستم های نیمه انعطاف پذیر ارائه دهیم. چارچوب مدل سازی ما بیشتر به شکل سیستم های مطابق با تقاضا بوده و سیستم های نیمه انعطاف پذیری که مطرح خواهیم کرد را مورد تعمیم قرار میدهد و همچنین ویژگی های پیشرفته ای را به همراه مکانیسمی زمانبندی ارائه میدهد. در ادامه نیز قصد داریم تصمیم های برنامه ریزی–که از آنها به منظور ساختار دهی به یک بازبینی جامع و مقایسه ای در حوزه ی سیستم های نیمه انعطاف پذیری مانند فعالیت های متدلوژیک و تعدادی تجارب کاربردی عمده بکار گرفته میشود- را مورد بازبینی قرار دهیم.
کلید واژه: حمل و نقل عمومی، سیستم های مبتنی بر تقاضا، سیستم های انطابقی تقاضا، برنامه ریزی، چارچوب مدل سازی رایج، بازبینی پژوهشی
1-مقدمه
زمانی که در یک بازه ی زمانی خاص، تقاضا برای سرویس حمل و نقل افزایش پیدا میکند، سیستم های حمل و نقل رایج میتوانند به خوبی وظیفه ی خود را انجام داده و سطح سرویس خوبی را به همراه اشتراک گذاری منابع در اختیار سایرین قرار دهند. در مقابل، در زمانی که این سطح تقاضا کم باشد، احتمال اشتراک گذاری منابع در سطح زیادی کاهش پیدا میکند که دلیل آن را میتوان به خاطر ساختار سیستم حمل و نقل رایج و بر حسب مسیریابی و زمانبندی در نظر گرفت. به همین دلیل، حمل و نقل های انبوه باید به سمت انعطاف پذیری حرکت کنند.
سیستم معروف Dial-A-Ride یا DAR که به منظور کاهش پویایی و حمل و نقل برای افراد در نظر گرفته شده بود (ویلسون، 1971؛ کوردو، لاپورت 2003) ، بعد ها به منظور ارائه ی سرویس های رایج توسعه یافته و اولین تلاش در این خصوص را صورت داد. بر حسب سیستم حمل و نقل رایجی که امروزه شاهد آن هستیم، DAR به وسیله ی تغییر برنامه ی زمانبندی و محل های توقف –بر اساس نیازمندی کاربران در یک زمان خاص- اقدام به شخصی سازی و سفارشی نمودن سرویس های خود کرده است. در همان حال، چنین روشی به وسیله ی پاسخ به درخواست ها و به صورت یکمرتبه، سرویس اشتراک گذاری منابع را نیز پاسخ میدهد. توسعه ی روش DAR برای کاربران عمومی از معایبی نیز برخوردار بود، که البته بعضی از آنها را میتوان به دلیل انعطاف پذیری ذاتی سیستم دانست. بنابراین، از آنجایی که بر اساس نیازمندی های مطرح شده در یک بازه ی زمانی خاص، تأمین سرویس های حمل و نقل تغییر میکند، نه اپراتور حمل و نقل و نه کاربر قادر به پیش بینی برنامه های این سیستم، محل های توقف و زمانبندی های آن نیستند. در نتیجه، کاربران باید این سرویس را قبل از یک زمان خاص رزرور کنند و تعیین زمان واقعی ارائه ی سرویس را در اختیار اپراتور این سرویس قرار دهند...