Normal supply of zinc to the newborn via milk is essential for normal development. Using ICP-OES, we analyzed changes in the level of Zn in milk and infant serum in the neonatal period (Day 1 and Day 28 post partum) and at 6 months after delivery, in the cohort of 60 mothers and exclusively breastfed babies. Zn level in the serum showed increase (significant at 6 months) during this period (mg/mL): Day 1: 0.52 ± 0.12; Day 28: 0.59 ± 0.19; 6 months: 0.68 ± 0.28. The concentration of Zn in the milk showed an opposite (decreasing) trend during the follow up: Day 1: 4.70 ± 1.74 mg/L; Day 28: 2.65 ± 1.06; 6 months: 0.46 ± 0.36. A significant negative correlation was established between serum and milk [Zn] at day 28 (R = −0.338; p = 0.008), whereas a positive correlation was found at 6 months between these parameters (R = 0.306; p = 0.018). There was no significant correlation between [Zn] in the milk and serum and infants' body mass, mothers' age and mass at delivery. The level of Zn in the milk at 6 months of lactation is not sufficient to meet the recommended values. This implies that in Serbian population, Zn supplementation might be needed in the later phase of lactation

چکیده

وجود ذخیره ای نرمال از عنصر روی در شیر، جهت رشد و نمو طبیعی نوزاد الزامی است. ما با استفاده از ICP-OES به تحلیل تغییرات موجود در غلظت روی شیر و سرم کودک طی دوران نوزادی (1 و 28 روز پس از زایمان) و شش ماه بعد از وضع حمل پرداختیم، در این مطالعه همگروهی، 60 مادر و منحصرا کودکان تغذیه شده با شیر مادر مورد بررسی قرار گرفتند. مطالعات نشان داد که در این زمان سطح عنصر روی در سرم (بر حسب میلی گرم در لیتر) افزایش می یابد: روز اول پس از زایمان: 0.52 ± 0.12 ؛ روز 28 پس از زایمان: 0.59 ± 0.19 ؛ 6 ماه پس از زایمان  0.68 ± 0.28. در این مدت غلظت روی در شیر روندی متفاوت (کاهشی) داشت: یک روز پس از زایمان:  4.70 ± 1.74میلی گرم در لیتر؛ 28 روز پس از زایمان: 2.65 ± 1.06 میلی گرم در لیتر؛ 6 ماه پس از زایمان  0.46 ± 0.36 میلی گرم در لیتر. در روز بیست و هشتم پس از زایمان همبستگی منفی بین غلظت روی موجود در سرم و شیر وجود داشت (0.008 = p؛ 0.338- = R)، در حالی که شش ماه پس از زایمان همبستگی یافت شده بین این پارامترها از نوع مثبت بود (0.018 = p؛ 0.306 = R). هیچ گونه همبستگی بین غلظت روی موجود در شیر و سرم و توده بدنی نوزاد، سن مادر و توده بدنی نوزاد در زمان زایمان وجود نداشت. سطح روی موجود در شیر طی شش ماه شیردهی در حد و اندازه مقادیر توصیه شده نبود. این یافته دلالت بر این موضوع دارد که در جمعیت ساکن صربستان، ممکن است استفاده از مکمل حاوی روی در اواخر دوران شیر دهی الزامی باشد.  

1-مقدمه

شیر انسان بهترین منبع غذایی برای کودکان شیرخوار محسوب می شود. سازمان بهداشت جهانی (WHO) تا سن شش ماهگی فقط تغذیه با شیر مادر را توصیه نموده است [1]. شیر انسان تقریبا شامل تمامی ترکیبات ضروری مانند اجزاء محافظت کننده از بدن در برابر عفونت ها، آلرژی ها و انواع مختلف بیماری های دژنراتیو مزمن است [2]. در اوایل دوران کودکی، خصوصا در چند ماه نخست از بدو تولد، شیر انسان باعث تقویت سطح حفاظتی سیستم ایمنی و افزایش میزان سلامتی می گردد [3]، روی نقش حیاتی و تعیین کننده ای در متابولیسم پروتئین ها، کربوهیدرات ها و لیپیدها، تمایز سلولی و رشد بدن دارد. به علاوه، این عنصر در رونویسی از ژن و شکل گیری ساختار هورمون ها از اهمیت زیادی برخوردار است و از اجزاء تشکیل دهنده حدود 300 آنزیم به شمار می رود [4]. در طول شیردهی، غلظت روی نسبت به سایر مواد معدنی موجود در شیر انسان، با سرعت خیلی بیشتری کاهش می یابد [5,6]. در اوایل دوران شیردهی غلظت روی به بالاترین سطح خود می رسد و در سه ماهه نخست شیر دهی به شدت کاهش می یابد. مطمئن ترین شناساگر جهت ارزیابی وضعیت روی در افراد بالغ سالم، اندازه گیری غلظت روی در سرم یا پلاسما است [7,8]. تنها تعداد کمی از مطالعات به بررسی همزمان سطح روی موجود در شیر و سطح روی موجود در سرم نوزادن شیرخوار پرداخته اند [9-12]، و تا آنجایی که ما اطلاع داریم تنها یک مطالعه همبستگی بین این دو پارامتر را برآورد نموده است...