This work investigates the determinants of bilateral ‘virtual water trade (VWT) flows’ by means of an estimated gravity model of trade applied to the services of the water embodied in the agricultural goods exchanged across countries. In line with the recent literature on the gravity model of trade, the paper presents a battery of estimation methods. The analysis shows that bilateral VWT flows are affected by the classical determinants of trade, by national water endowments, and by the level of pressure on water resources. These general findings are robust, even though some variation can be observed across the estimation methods and, in particular, when smaller sub-samples of countries (such as continents and regional groups) are considered. This contributes to account for the mixed evidence in the literature on the importance of water endowments for the VWT flows

در مطالعه حاضر تعیین کننده های جریان تجارت آب مجازی به صورت دو جانبه، بر اساس مدل جاذبه و با محوریت خدمات آبرسانی به واسطه تبادل کالاهای کشاورزی در میان کشورهای مختلف بررسی شده است. همراستا با ادبیات پژوهشی در مورد مدل جاذبه تجارت، در مطالعه حاضر تعداد کثیری از مدل های برآوردی ارائه شده است. آنالیز داده ها حاکی از آن است که جریان تجارت آب مجازی به صورت دو جانبه، تحت تاثیر تعیین کننده های تجارت، نظیر بهره مندی ملی از منابع آبی و میزان فشار وارده به منابع آبی می باشد. نتایج به دست آمده قطعی به نظر می رسند، اگرچه در میان متد های ارزیابی برخی تفاوت های جزئی مشاهده می شود، مخصوصا وقتی زیر نمونه های کوچکی از کشورها مد نظر قرار گرفته اند (نظیر گروههای بومی و اقلیمی). می توان شواهد مختلط در ادبیات پژوهشی مبنی بر اهمیت مواهب آب طبیعی در جریان تجارت آب مجازی  را در این روند دخیل دانست.