چكيده

استفاده بهينه از زمين و برنامه‌ريزي كاربري اراضي شهري يكي از مسائل مهم و اساسي در نظام برنامه‌ريزي شهري مي‌باشد. با هدايت آگاهانه توسعه شهر مي‌توان از رشد بي‌رويه شهرها و اتلاف بيهوده زمين‌هاي كشاورزي جلوگيري نمود. با توجه به اهميت و ضرورت بحث برنامه‌ريزي كاربري اراضي شهري و مشكلات فراوان شهرهاي امروز، لازم است از روش‌ها و ابزارهاي جديدي كه بتوانند در تصميم‌گيري به برنامه‌ريزان كمك نمايند، استفاده نمود. يكي از ابزارهايي كه اخيراً در تهيه طرح كاربري زمين معرفي شده است، نرم‌افزار What if? مي‌باشد كه نوعي سيستم پشتيباني برنامه‌ريزي بر مبناي GIS‌ مي‌باشد كه با بكارگيري داده‌هاي لايه‌اي و توصيفي، از طريق قانون تعادل عرضه و تقاضاي زمين كه موضوعي ساده و قابل فهم براي عموم است، اقدام به تخصيص انواع گوناگوني كاربري‌ها مي‌كند. در اين نرم‌افزار با استفاده از سناريوها و فرضيات مختلف اقدام به پيشنهاد چندين طرح كاربري زمين در آينده مي‌شود و از اين طريق امكان انتخاب بين گزينه‌هاي مختلف فراهم مي‌گردد. همچنين اين امكان فراهم مي‌شود كه نيرو و وقت مورد نياز براي انجام تحليل‌ها از اين بخش به سمت ساختن و طراحي مدل و جمع‌آوري داده‌ها متمركز شود. در خصوص تهيه طرح كاربري اراضي شهري، اين مدل قادر به راهنمايي برنامه‌ريزان در پاسخ به سؤالات توسعه كالبدي است و اين امكان را براي برنامه‌ريز فراهم مي‌آورد كه نتايج مداخلات طراحي خود را ملاحظه نمايد. در اين مقاله سعي بر اين است تا مدل What if? به عنوان ابزاري جهت برنامه‌ريزي شهري در مقايسه با ساير مدل‌هاي بكار رفته در اين زمينه، مورد بررسي قرار گيرد.