اصول تنظيم و كنترل بودجه دولتي
باوجود اهميتي كه بودجه عمومي در سازمان اداري و مملكتي و بنگاههاي خصوصي دارد، موضوع تهيه و پيشنهاد بودجه و اجراي آن و قرار دادن سازمان مالي و سازمان اداري بر اساس تهيه و اجراي بودجه متداول شده است. شروع اين رويه و اهميت آن از زماني آغاز شد كه در اثر كوششها و مبارزاتي كه در طول تاريخ به عمل آمد، ابتدا در انگلستان و بعداً در ساير حكومتها حق وضع ماليات و تصويب مخارج عمومي به منتخبان مردم واگذار شد. پيدايش حكومت مشروطه و مقررات مهمي كه براي نظارت عموم در دخل و خرج كشور در چنين كشوري وجود دارد، باعث شد موضوع بودجه به سرعت اهميت زيادي به دست آورد.
امروزه در بسياري از اقتصادهاي مدرن، نقش دولت به عنوان عامل تنظيم كننده از هر زمان ديگر وسيعتر و پيچيدهتر شده است و دامنه آن زمينههايي چون حفظ محيط زيست و بخش خدمات مالي و همچنين زمينههاي سنتي نظير نظم و نسق بخشيدن به انحصارات را دربرميگيرد. پيشنياز طرح و تدوين مقررات موثر اين است كه مقررات با تواناييهاي كارگزاران دولتي اجرا كننده و همچنين با درجه پيشرفت بازار سازگار باشد.
گرچه دولت در امر ارائه تضمين خدمات اساسي نقش مهمي دارد ولي اين مهم كه دولت بايد تنها ارائه كننده خدمات اساسي باشد يا بيشترين سهم را در اين زمينه داشته باشد، به هيچ وجه امر اثبات شده و مسلمي نيست. انتخابهاي دولت براي ارائه، تأمين مالي و نظم بخشيدن به اين خدمات بايد مبتني بر تواناييهاي نسبي بازار، جامعه مدني و كارگزاران باشد. در اين بين تهيه و تنظيم نظام مالي پشتيبان از ملزومات اساسي است كه در نظام سياسي اقتصادي به آن بودجه ميگويند. تدوين و چگونگي نگاه به آن است كه چيدمان ساختارهاي اقتصادي هر كشوري را طراحي ميكند.
فهرست عناوین پروژه اصول تنظيم و كنترل بودجه دولتي به شرح زیر است:
1. مفهوم بودجه 3
1-1. تاريخ بودجه 3
1-2. سير تكويني بودجه در ايران 7
1-3. تعاري بودجه 9
1-4. عوامل مشترك در تعاريف بودجه 9
1-5. تعريف نهايي بودجه 10
1-6. تعاريف بودجه برابر قوانين محاسبات عمومي ايران 10
1-7. اجزاء بودجه كل كشور 10
1-8. رابطه بين بودجه و برنامه 11
2. اصول بودجه 13
2-1. اصل ساليانه بودن بودجه 13
2-2. اصل وحدت بودجه 14
2-3. اصل تعادل بودجه 14
2-4. اصل شامليت يا تفصيل 18
2-5. اصل جامعيت 19
2-6. اصل تخصيص 20
2-7. اصل انعطافپذيري 21
2-8. اصل تخميني بودن درآمدها 21
2-9. اصل تحديدي بودن هزينهها 22
3. طبقهبندي بودجه 22
3-1. اهداف و نتايج طبقهبندي بودجهاي 22
3-2. انواع طبقهبندي بودجهاي 23
3-3. طبقهبندي درآمدها به انواع آنها 24
3-4. درآمد عمومي 25
3-5. طبقهبندي هزينهها 27
3-6. روش طبقهبندي هزينهها در ايران 28
3-7. طبقهبندي سازماني در بودجه 31
4. روش هاي تنظيم بودجه 38
4-1. روشهاي برآورد و تنظيم درآمدها 38
4-2. روشهاي برآورد هزينهها (طرف ديگر بودجه) 42
5. مراحل بودجه 57
5-1. چگونگي تدوين بودجه در دستگاههاي اجرائي ملي 58
5-2. چگونگي تدوين و تهيه بودجه دستگاههاي اجرايي استاني (محلي) 59
5-3. پيشقدمهاي بودجهنويسي 59
5-4. بررسي بودجه در واحد برنامهريزي 60
5-5. پيوستهاي بودجه تفضيلي 61
5-6. تصويب بودجه 62
5-7. اجراي بودجه 66
5-8. مرحله نظارت بر اجراي بودجه 79
5-9. هدف، وظايف، اختيارات، سازمان و تشكيلات ديوان محاسبات كشور 81
5-10. نظارت بعد از خرج 83
5-11. نظارت پارلماني طي سال مالي 84
5-12. نظارت پارلماني پس از پايان سال مالي 84
5-13. نظارت عملياتي 85
6. منابع 86