زمستان ۹۴ پربارش میشود/ پیش بینی وقوع ریزگردها با فناوری
عضو ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری گفت: شاهد زمستان پربارش تری خواهیم بود اما تابستان کم آب همچنان ادامه خواهد داشت.
فرود شریفی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره وضعیت آب و هوا در سال پیش رو در مقایسه با سال ۹۳ با توجه به بارش کم در زمستان در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: پیش بینی وضعیت آب و هوا و خاتمه خشکسالی بر اساس داده های گذشته و یا مدل های اقلیمی انجام می شود و در هر حالت با انواع عدم دقت و خطا همراه بوده و پیش بینی معتبر حاصل علم و تجربه متخصصین کار کشته ذیربط است. آنچه بصورت قطعی می توان عنوان کرد این است که کشور ما با آب و هوای مدیترانه‌ای در کمربند خشک کره زمین قرار دارد و ویژگی اصلی آب و هوای مدیترانه‌ای تقسیم سال به دو دوره مشخص خشک و مرطوب است که طول این دوره‌ها بر اساس عرض جغرافیایی و دوری و نزدیکی به دریاها و اقیانوس‌ها تغییر می‌کند.
زمستان پربارش و تابستان خشکی در پیش رو داریم
وی اضافه کرد: کشور ایران از منابع رطوبتی دریای مدیترانه و اقیانوس اطلس دور است و به عبارتی در حاشیه تاثیر سامانه‌های بارآور مدیترانه‌ای قرار دارد. از سوی دیگر بیشتر بخشهای ایران در عرضهای جغرافیایی پائین قرار گرفته‌اندکه این عوامل باعث شده تا «خشکی» ویژگی ذاتی اقلیم ایران تلقی شود و طول دوره خشک به ویژه در نیمه جنوبی کشور افزایش یابد. دو عامل یاد شده همچنین باعث بی‌نظمی در رژیم بارندگی کشور شده‌اند که تغییرات شدید بین سالی بارندگی را به همراه دارد. پیش بینی کلی این است که وضعیت آب و هوا نسبت به سال ۱۳۹۳ بهتر می شود و شاهد زمستان پربارش تری باشیم اما تابستان کم آب همچنان ادامه خواهد داشت زیرا منابع زیرزمینی تقلیل یافته حتی اگر چند سال هم ترسالی داشته باشیم ممکن است بازیابی نشوند.
عضو ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی فرسایش و محیط زیست معاونت علمی در پاسخ به پرسش که آیا پیش بینی می شود که در سال آینده به دلیل بارش های کم سال گذشته، شاهد خشکسالی و بارش باران به میزان کمتری باشیم،گفت: با توجه به پيش بيني هايي كه امروزه در زمينه هواشناسي انجام مي‌شود، نتايج نشان داده است كه در كوتاه مدت نتايج قابل قبولي بدست مي آيد اما، پيش‌بيني‌هاي بلند مدت تا بيشتر از دو ماه چندان قابل اعتماد نيستند و درصد خطاي پيش‌بيني‌ها در زمان طولاني افزايش مي‌يابد. هر چه مدت محدوده پیش بینی ها بیشتر می شود و پیش بینی ها بلند مدت تر می شوند، در صد خطای پیش بینی ها بالا می رود. لذا پیش بینی های بلند مدت تا دو ماه اول تقریبا قابل اعتماد هستند.
وی افزود: وضعيت كلي بارش در زمستان ۹۳ به‌طور كلي به صورت نرمال (تغييرات بارش بين ۱۰- تا ۱۰+ درصد نسبت به ميانگين بلند مدت) با تمايل به سمت كمتر از نرمال در بخشهايي از غرب كشور تا استان‌هاي جنوب خزر توسط سازمان هواشناسی پيش بيني شد. پيش بيني مذكور، حاصل تلفيق برونداد پيش بيني سه مدل مختلف پيش بيني فصلي است. پهنه‌بندي بارش زمستان كشور (بر حسب ميلي‌متر) در دوره مشابه با استفاده از پس پردازش آماري برونداد مدل MRI-CFCM۳ براي ايستگاه‌هاي سينوپتيك كشور محاسبه شده و بارش دوره سه ماهه بهمن و اسفند ۱۳۹۳ تا فروردين ۱۳۹۴ در اكثر نواحي كشور- به استثناي بخشهايي از شمال غرب، سواحل خزر و جنوب غرب – در حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد كمتر از ميانگين بلند مدت پيش بيني شده بود.
وی گفت: ناهنجاری بارش در ماه های فوریه و مارس ۲۰۱۵ ( ۱۱ بهمن تا ۱۱ فروردین ۹۴) بررسی شده است. در اغلب مناطق به استثنا سواحل شمالی بیش از نرمال خواهد شد. در سواحل جنوبی دریای خزر بارش بین ۱۰ تا ۲۰ میلی متر کمتر از میانگین بلند مدت خواهد بود. براساس پیش بینی مدلها ، موج بارش متوسطی در ماه اردیبهشت برای شمال، شمال غرب و شمال شرق پیش بینی شده است. قسمت هایی از جنوب شرق بدون باران پیش بینی شده است و سایر مناطق کشور دارای بارندگی به میزان کم هستند. كاهش شديد بارندگي و دوره هاي خشك ناشي از آن تاثيرات منفي بسياري بر منابع آب مي‌گذارد. دوره‌هاي كم آبي و خشكسالي باعث آلودگي آب‌ها، آسيب‌هاي زيست محيطي، تاثيرات منفي بر تامين منابع آب آشاميدني و سالم و آبياري و غيره مي‌شود.
پیش بینی وقوع ریزگردها با فناوری
شریفی با اشاره به راهکارهای علمی که در ستاد در خصوص جبران خشکسالی و همچنین ریزگردها در دستور کار است، گفت: راهکارهای فناورانه برای حل مسئله ریزگرد و فرسایش خاک وجود دارد و حتی می‌توان وقوع پدیده را بررسی کرد که در چه مرحله‌ای از احتمال وقوع دارد. می‌توان قبل از وقوع جهت امواج ریزگرد را پیش بینی کرده و روی امواج ورودی تاثیر گذاشت و حتی جهت آن را عوض کرد. سالهاست که در بسیاری از کشورها وقوع تگرگ پیش بینی می شود و حتی از آن جلوگیری می شود. با پیشرفت فناوری در خصوص ریزگرد هم می توان اقداماتی انجام داد.
وی افزود: خشکی خاک عرصه در اغلب موارد و نبود رطوبت چنانکه با وقوع طوفان همراه شود، باعث بروز ریزگرد میشود، بنابراین می‌توان با افزایش رطوبت خاک، حفظ رطوبت خاک در مواقع بروز ریزگرد با آن مقابله کرد. حفظ رطوبت خاک می تواند به طرق مختلفی از جمله اصلاح خاک، بادشکن، حفظ بقایای گیاهی روی سطح خاک و ممانعت از آتش زدن آن، پاشیدن مالچ و پخش آب و طرق دیگر ، متناسب با شرایط مختلف صورت گیرد.
وی اظهار داشت: حتی آبی که پشت ذخیره میشود، آب رودخانه ها و زهکش ها و آب موجود در سفره های زیر زمینی چنانکه لازم باشد، در مواقع لزوم می‌تواند با این هدف مصرف شوند. می‌توان از آب‌های شور نیز برای رطوبت‌دهی خاک استفاده کرد. بهره‌گیری از بادشکن در کنار مزارع برای جلوگیری از کاهش رطوبت خاک و ذخیره آن و استفاده از مالچ‌های مختلف به تناسب نیاز از راه‌های مبارزه با پدیده ریزگرد است.
عضو ستاد خشکسالی معاونت علمی گفت: افزایش پوشش گیاهی راه کار اصلی است که می تواند متناسب با شرایط مناطق مختلف مورد استفاده قرارگیرد. بذرپاشی هوایی قبل و بعد از بارندگی هم یکی از راه‌های مقابله با پدیده ریزگرد است. همچنین استفاده از مالچ بهبود‌دهنده خاک که یکی دیگر از راه‌های مقابله با پدیده ریزگردها است.