نوسان در پیش بینی زلزله
رئیس مرکز پیش بینی زلزله پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه در زلزله شناسی علم و شبه علم نوسان دارند، گفت: هر پیش بینی و ادعایی نیاز به راستی آزمایی دارد.
دکتر محمد مختاری در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه آنچه از وقوع زلزله برای ما مهم است، بطور عمده تاثیر آن بر روی سازه های دست ساز بشر است، اظهار داشت: زلزله به خودی خود کشنده نیست؛ زلزله گاز سمی نیست که با انتشار آن در فضا به افراد آسیب برساند.
وی با بیان اینکه ارتعاشات زلزله کشنده نیست، خاطر نشان کرد: زلزله های با بزرگای کمتر از ۰.۵ ریشتر عملا تاثیری بر زندگی روزمره ندارند یا تاثیرات بسیار جزیی خواهند داشت؛ دنبال کردن اخبار رخداد چنین زلزله هایی برای محققان زلزله شناسی ارزشمند است، اما ممکن است برای مردم جز اضطراب و ناامنی آورده دیگری نداشته باشد.
مختاری گفت: در نتیجه می توان نشان داد که با توجه به لرزه خیزی بالای کشور ایران (نظیر بسیاری از کشورهای دیگر دنیا)، احتمال رخداد زلزله های خیلی کوچک تا متوسط (حداقل یک زلزله) در بسیاری از نقاط به طور طبیعی وجود دارد.
وی افزود: مهم است که بخاطر داشته باشیم که معمولا اختلاف نظر در زمینه های علمی بین محققان وجود دارد از این رو از یک مرجع علمی تحقیقاتی ممکن است چند نظر متفاوت بیان شود.
رئیس مرکز پیش بینی زلزله پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با بیان اینکه اخیرا خبرهایی مبنی بر زلزله خیزتر بودن یک منطقه و احتمال وقوع زمین لرزه در مناطقی از کشور منتشر می شود، گفت: افرادی که به این موارد اشاره می کنند ممکن است بر اساس یافته ها و محاسبات خود به نتایجی رسیده باشند ولی این اطلاعات برای افراد معمولی مفید نباشد در نتیجه معتقدم این موارد را نباید تا زمانی که راستی آزمایی نشده به عنوان یک خبر اعلام کرد.
وی با بیان اینکه ممکن است این محاسبات صحیح باشد، خاطر نشان کرد: البته که هر محاسباتی نمی تواند به طور دقیق اتفاق بیافتد و احتمال می رود با چالش مواجه شود، این بدان معناست که شاید محاسبات درست نباشد و نیاز به بازبینی و بررسی باشد.
به گفته عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی، پیش بینی زلزله، نوسان بین علم و شبه علم است؛ علم تجربی خاصیت ابطال پذیری دارد؛ بر خلاف آن شبه علم (در حوزه علوم تجربی قابل اثبات یا رد نیست)، واژه «احتمالا زلزله خواهد آمد» قابل ابطال نیست ولی با ارائه عدد و رقم به این احتمال، می توان آن را به چالش کشید.
وی با بیان اینکه افرادی وجود دارند که مدعی پیش بینی زلزله هستند که همان شبه علم محسوب می شوند، گفت: از نظر علمی این امکان هنوز وجود ندارد ولی می توان گفت که این موضوع شبه علم است.
مختاری اظهار داشت: معمولا مطالب علمی در جامعه علمی قابل بحث هستند چون بر اساس ادله علمی بیان می شوند ولی اگر دلیل علمی وجود نداشته باشد به تشویش اذهان عمومی منجر خواهد شد.
وی تاکید کرد: بنابراین باید مراقب بود که آیا پیش بینی ها از سوی یک مجمع علمی مطرح می شود یا خیر؛ البته باید دقت داشت که ممکن است پیش بینی یک فرد علمی نیز با چالش روبرو شود.
رئیس مرکز پیش بینی زلزله پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله ادامه داد: بعد از هر دلیل علمی باید راستی آزمایی صورت گیرد و در قالب یک اطلاعیه به جامعه اعلام شود.
به گفته عضو هیات علمی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی، ما در ایران باید یاد بگیریم که با زلزله زندگی کنیم زیرا کشور زلزله خیزی داریم و فعالیت گسل ها امری طبیعی است.