روشی نوین برای شناسایی عناصر نادر در خاک

پژوهشگران دانشکده مهندسی معدن و متالورژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در مطالعات اخیر خود موفق به ارائه و معرفی روش جدیدی برای شناسایی عناصر نادر خاک شدند.

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دکتر سید سعید قنادپور مجری طرح «شناسایی الگوی رفتار ژئوشیمیایی، جدایش آنومالی و بررسی پتانسیل اقتصادی عناصر نادر خاکی درقسمت مرکزی معادن سنگ آهن سنگان»اظهار کرد: این تحقیقات به دو قسمت اصلی و کاملا متفاوت تقسیم بندی می‌شود.

وی ادامه داد: در بخش اول به مطالعه و بررسی روش‌های جدا سازی ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی پرداخته شد و در بخش دوم یک روش اکتشافی به منظور کشف عناصر نادر خاکی مورد بررسی قرار گرفت. 

قنادپور فقدان یک مجموعه مطالعاتی جامع در بکارگیری روش‌های جدایش در شرایط مختلف نمونه‌برداری، مقایسه آنها در شرایط مشابه و ترکیب و توسعه آنها در موقعیت‌های متفاوت اکتشافی را از دلایل انتخاب این تحقیق ذکر کرد و افزود: از این رو در بخش اول این پژوهش با در نظر گرفتن موارد ذکر شده به تهیه فلوچارت اکتشافی تحت عنوان «انتخاب روش بهینه جدایش ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی» برای اولین بار در صنعت اکتشافات پرداخته شده است.

وی خاطر نشان کرد: به دلیل اهمیت اقتصادی عناصر نادر خاکی در صنایع مختلف و اکتشاف بسیار سخت آنها به علت قابلیت تمرکز معدنی در شرایط محدود، در بخش دوم این مطالعات به بررسی، مطالعه و معرفی یک روش اکتشافی جدید و الگوی نمونه‌برداری بهینه پرداخته شد.

وی گفت:‌ در بخش اول با بکارگیری ۱۰ روش جدایش ناهنجاری در مطالعات موردی متفاوت، مقایسه نتایج آنها، معرفی بهترین ترکیب‌ها، توسعه موثرترین روش‌ها و ترکیب‌ها در فضاهای سه‌بعدی و چندمتغیره و در نهایت تهیه یک فلوچارت اکتشافی جهت انتخاب صحیح روش جدایش ناهنجاری‌های ژئوشیمیایی تا حد بسیار مطلوبی مرتفع شد.

به گفته این محقق در بخش دوم نیز با مشاهده وجود ارتباط بین عناصر نادر خاکی و عناصر پرتوزا در معدن سنگان (علاوه بر مشاهده چنین ارتباطی در برخی از کانسارهای ایران مرکزی) بر اساس برنامه نمونه‌برداری صورت گرفته به کمک روش پرتوسنجی، روش‌های پرتوسنجی با کشف یک پتانسیل از عناصر نادر خاکی در شمال شرق کشور به عنوان روش‌هایی موثر در اکتشاف عناصر نادر خاکی با در نظر گرفتن شرایط حاکم بر کانی‌سازی معرفی شد.

وی مشاهدات صحرایی، اندازه ‏گیری پرتوزایی گمانه ‏ها براساس نمودار چاه ‏پیمایی و به صورت مستقیم، نمونه‌برداری از مغزه‌ها، تهیه مقاطع نازک و صیقلی، مطالعات میکروسکوپی مقاطع، آنالیز نمونه‌ها به روش LA-ICP-MS و تجزیه و تحلیل‌های آماری تک‌متغیره و چندمتغیره را از جمله روش‌های مطالعاتی این پژوهش نام برد.

قنادپور افزود: با توجه به این که رشته معدن به عنوان یکی از رشته‌های بالادستی و مادر برای دیگر رشته‌ها در نظر گرفته می‌شود، نتیجه این مطالعه در دیگر صنایع نیز قابل کاربرد خواهد بود.

وی چاپ ۱۰ مقاله ISI در مجلات معتبر بین المللی و چاپ ۶ مقاله علمی - پژوهشی (ISC) در مجلات علمی و پژوهشی معتبر نمایه شده در ISC را از دیگر دستاوردهای این پژوهش عنوان کرد و افزود: علاوه بر آن یک کتاب تالیفی نیز در انتشارت دانشگاه صنعتی امیرکبیر به چاپ رسیده است.

مجری طرح همچنین خاطر نشان کرد: با اجرای این مطالعات موفق به ارائه یک الگوی نمونه‌برداری بهینه و معرفی یک روش اکتشافی نوین جهت کشف عناصر نادر خاکی با صرف کمترین هزینه و انرژی که در نهایت منجر به اکتشاف یک پتانسیل مهم از عناصر نادر خاکی در شمال شرق کشور شده است، شدیم.

وی معرفی یک روش جدید و کاربردی برای کشف عناصر نادر خاکی و ارائه یک الگوی نمونه‌برداری بهینه را از دیگر یافته‌های این تحقیق دانست. 

این طرح با راهنمایی جناب آقای پروفسور اردشیر هزارخانی از اعضای هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر اجرایی شده است.