چکیده

چارچوب توانایی های دینامیک به بررسی منابع و روش های ایجاد و به دام اندازی ثروت توسط شرکت های نهاد خصوصی می پردازد که در محیط هایی با تغییر فناوری سریع کار می کنند. برتری رقابتی شرکت ها بر پایه فرآیندهای متمایز قرار دارد (روش های هماهنگی و تلفیق) که به وسیله جایگاه و موقعیت سرمایه مختص شرکت (مثلا سبد سهام دارایی های علمی که سخت قابل داد و ستد است و نیز سرمایه های مکمل) و نیز مسیر تحولی که انتخاب می کند یا به ارث می برد، شکل داده می شود. اهمیت ملزومات و نیازمندی های مسیر جایی بیشتر می شود که در آن شرایط افزایش سود وجود دارد. اینکه آیا برتری رقابتی یک شرکت زوال می یابد یا خیر و یا چگونه، به پایداری تقاضای بازار و سهولت تکرارپذیری (گسترش داخلی)  و نیز قابلیت تقلید (تکرار توسط رقبا) بستگی دارد. در صورتی که چارچوب درست باشد، نشان می دهد که ایجاد ثروت در مناطق با تغییر فناوری سریع تا حد زیادی به قدرت فرآیندهای مدیریتی، سازمانی و فناوری داخلی درون آن شرکت بستگی دارد. بطور خلاصه شناسایی فرصت های جدید و سازمان دهی موثر و کارامد برای بهره گیری از آنها، عموما شالوده ایجاد ثروت خصوصی است نه اساس ساخت استراتژی (اگر منظور از استراتژی سازی، ورود به مسیر تجاری باشد که رقبا را از دور خارج می سازد، هزینه های حریف را بالا می برد و واردکنندگان جدید را بیرون می کند). 

1-مقدمه

پرسش اساسی در زمینه مدیریت استراتژیک این است که چگونه شرکت ها به برتری رقابتی می رسند و آن را حفظ می کنند. ما در اینجا با ارائه رویکرد توانایی های دینامیک، با این پرسش روبرو می شویم که تلاش می کند تا منابع خلق و به دست آوردن ثروت توسط شرکت ها را آنالیز نماید. ساخت این چارچوب از این فکر مولفان نشات می گیرد که نظریه استراتژیک را پر از تحلیل استراتژی هایی در سطح شرکت برای حفظ و ایمن نگه داشتن برتری رقابتی موجود می دانند. ولی آنها متوجه شده اند که این نظریه در کمک به درک این مطلب خوب عمل نکرده است که چرا و چگونه برخی شرکت های خاص برتری رقابتی خود را در مناطق با تغییرات سریع ایجاد می کنند. رویکرد ما بخصوص به جهان شامپتریانی رقابت با محوریت نوآوری، رقابت عملکرد/قیمت، افزایش سود و "نابودی خلاقانه" شایستگی هایموجود مرتبط است. این رویکرد در تلاش برای توضیح موفقیت و شکست در سطح شرکت است. ما هم به ساخت یک نظریه بهتر درباره عملکرد شرکت و هم اقدامات مدیریتی آگاهی دهنده علاقه مندیم.

به منظور انجام تحلیل خود به صورتی که مشابهت ها و تفاوت های رویکردهای موجود را نشان دهد، ما با مرور خلاصه چارچوب های مورد قبول برای مدیریت استراتژیک شروع می کنیم. ما تلاش می کنیم تا فرضیه های صریحی را مطرح کنیم و شرایط رقابتی را شناسایی کنیم که در آن ها هر نمونه و مدل می تواند نوعی برتری نسبی را به صورت یک توصیف کننده سودمند و نیز یک نظریه اصولی از استراتژی رقابتی نمایش دهد. با اینکه نظریه های فراوانی در طول دو دهه گذشته درباره منابع برتری رقابتی مطرح شده اند، بسیاری از بحث ها درباره چند مدل یا چارچوب با ساختار ضعیف بوده است. در این مقاله ما در تلاش برای شناسایی سه نمونه و الگوی موجود و توصیف ابعاد یک نمونه جدید در حال ظهور هستیم که آن را توانایی های دینامیک می نامیم.

نمونه بارز در این زمینه در طول دهه 1980، رویکرد نیروهای رقابتی بود که توسط پورتر (1980) ایجاد گشت. این رویکرد ریشه در الگوی ساختار – هدایت – عملکرد سازمان صنعتی دارد که (Mason, 1949; Bain, 1959) که بر اقدامات یک شرکت برای ایجاد جایگاه های قابل دفاع در برابر نیروهای رقابتی تاکید می کند. یک رویکرد دیگر، رویکرد برخورد استراتژیک نامیده می شود (مثلا Shapiro, 1989) و رابطه نزدیکی را با تمرکز اولیه روی نقص های بازار محصول، ممانعت از ورود و تعامل استراتژیک دارد. رویکرد برخورد استراتژیک از ابزار نظریه بازی استفاده می کند و درنتیجه به صراحت پیامدهای رقابت را تابعی از عملکردی می بیند که شرکت ها با آن از طریق سرمایه گذرای استراتژیک، علامت دهی و کنترل اطلاعات، رقیبانشان را در سطح پایین نگه می دارند. هم نیروهای رقابتی و هم رویکردهای برخورد استراتژیک ظاهرا این دیدگاه مشترک را دارند که منافع از جایگاه بازارهای محصول رایج جاری می شوند.

گروه متمایز دیگری از رویکردها بر ایجاد برتری رقابتی از طریق به دست آوردن منافع کارآفرینی ناشی از برتری اساسی بازدهی شرکت تاکید می کند. این رویکردها ریشه در بحث بسیار قدیمی تر نقاط قوت و ضعف سازمانی دارند؛ آنها زندگی جدیدی را آغاز کرده اند چرا که شواهد نشان می دهد شرکتها برتری ماندگاری را تنها از طریق بازدهی و اثربخشی ایجاد می کنند و پیشرفت در اقتصادهای سازمانی و مطالعات مربوط به تغییر فناوری و سازمانی در پرسشهای استراتژی اعمال می شوند. یک رشته از این متون اغلب "چشم انداز منابع محور" نام گرفته اند و بر سرمایه ها و توانایی های مختص هر شرکت و نیز وجود مکانیزم های تفکیک کننده بعنوان عوامل اساسی عملکرد شرکت  تاکید می کنند (Penrose, 1959; Rumelt, 1984; Teece, 1984; Wernerfelt, 1984). این چشم انداز این مکانیزم ها را تشخیص می دهد ولی تلاش نمی کند تا ماهیت مکانیزم های تفکیک کننده ای را که منافع کارآفرینی و برتری رقابتی را ماندگار ساخته اند، توضیح دهد.

به مولفه دیگر این رویکرد بازدهی-محور در این مقاله پرداخته می شود. تلاش های مقدماتی برای شناسایی ابعاد توانایی های مختص هر شرکت صورت می گیرد که می توانند منشا برتری باشند و توضیح داده می شود که چطور ترکیب هایی از شایستگی ها و منابع را می توان ایجاد نمود، به کار گرفت و از آنها حفاظت نمود. ما به این به عنوان رویکرد "توانایی های دینامیک" اشاره می کنیم تا بر بهره برداری از شایستگی های درونی و بیرونی شرکت تاکید کنیم و به محیط های در حال تغییر بپردازیم. عناصر این رویکرد را می توان در کار شامپتر (1942)، پنروز (1959)، نلسون و وینتر (1982)، پراهالد و همل (1990)، تیس (1976،1986،1988) و نیز در کار هایز، ویلرایت و کلارک (1988) یافت: چون این رویکرد بر ایجاد قابلیت مدیریت ترکیبی از مهارت های فنی، عملکردی و سازمانی  تاکید می کند، تحقیقات در حوزه هایی نظیر مدیریت R&D، توسعه محصول و فرآیند، انتقال فناوری، مالکیت هوشمند، تولید انبوه، منابع انسانی و یادگیری سازمانی را با هم تلفیق و ترسیم می نماید. چون این زمینه ها اغلب خارج از مرزهای سنتی استراتژی به شمار می روند، بسیاری از این تحقیقات  در رویکردهای اقتصادی موجود برای مسائل استراتژی وارد نشده اند. در نتیجه، توانایی های دینامیک را می توان یک رویکرد در حال ظهور و بالقوه تلفیق پذیر برای درک منابع جدیدتر برتری رقابتی دانست.

ما نشان می دهیم که رویکرد توانایی های دینامیک هم در مورد پتانسیل تحقیقات آتی و هم بعنوان کمکی به تلاش مدیریت در جهت دستیابی به برتری رقابتی در محیط های با تقاضای زیاد، نویدبخش است. برای روشن ساختن عناصر حیاتی توانایی های دینامیک، بخش هایی که در زیر می آیند این رویکرد را با دیگر مدلهای استراتژی مقایسه کرده اند. هر بخش بر دیدگاه های استراتژیک از سوی هر رویکرد و نیز شرایط رقابتی مختلفی تاکمی پردازد که در آنها می تواند بیشتر از همه مناسب باشد. بدیهی است که این رویکردها در بسیاری از مواقع مکمل بوده و درک کامل برتری رقابتی شرکت مستلزم بررسی همه چهار رویکرد است....

 میتوانید از لینک ابتدای صفحه، مقاله انگلیسی را رایگان دانلود فرموده و چکیده انگلیسی و سایر بخش های مقاله را مشاهده فرمایید